EMiN SiRiN iSTANBUL MiLLETVEKiLi cok aktuel bir konu:imarzedelerin durumu... imarzedelerden ne yapmalari gerektigi konusunda bir cok mektup ve telefon aliyorum. Bu karisik konuda izlenebilecek yollarla ilgili olarak tavsiye ve fikirlerimi soyleyeyim; zira bu konu hallolmazsa hem imarzedeler, hem de devlet cok ama cok buyuk bir zarara girecek. Bilindigi gibi imar Bankasina 4 Temmuz 2003 te el konuldu. BDDK nin hesaplarina gore, 715 trilyon liralik mevduat cikti. Buna karsilik iddialara gore, bankanin hesaplarinda 7.5 katrilyonluk mevduat ve faiziyle birlikte 1 katrilyon liralik hazine bonosu gorunuyordu. TMSF nin, butun mevduatlarda guvencesi olduguna gore, bu paranin hemen odenmesi lazimdi. Zira, TMSF ayni kasko sigortasi veya ev sigortasi yapan bir sigorta sirketinden farkli degildi. Sonra, 12.08.2003 te Hukumet, TBMM ye bir tasari sevk etti ve bu tasarinin kanunlasmasi ile TMSF nin yapacagi odemeler Bakanlar Kurulu kararina baglandi. (Bir manada boylece BDDK-TMSF nin ozerkligi kalkti, icraati Hukumet kararina baglandi...) Bundan sonra da BDDK-TMSF, Uzanlar in takriben 11 katrilyonluk malina tedbir koydu. Yalniz, bu tedbirlerin de ise yarayacagi supheli. Zira: a- Tedbir konulan mallarin nakde cevrilebilmesi icin evvela Bakanlar Kurulu karari ile mudilere butun odemelerin yapilmasi lazim. (Ki, Hukumetin bir taraftan iMF korkusu, diger taraftan butce kisitlamalari dolayisiyla boyle bir niyeti yok gibi.) b- Tedbir konulan mallar, 6 ay icinde,eger nakde cevrilmezse, tedbir otomatik olarak kalkiyor. Dolayisiyla gec kalinirsa tedbir hic bir ise yaramiyor. Bu durumda, imarzedeler ne yapabilirler? imarzedelerin ilk yapmasi gereken, TMSF ye bir ihtarname cekerek, kendilerinin alacaginin bankaya el konulan 4 Temmuz 2003 gunu kesinlestigini, kasko veya ev sigortasi yapan herhangi bir sigorta sirketinden farki olmayan TMSF nin bu paralari eksiksiz olarak ve hemen odemesi gerektigini, bilahare 12 Agustos 2003 te cikan kanunun ongordugu Bakanlar Kurulu Karari nin kendileri icin gecerli olmadigini belirtmeleri lazim. TMSF, bu ihtarnameyi aldiktan sonra uc sey yapabilir: Birincisi, cok, cok az bir ihtimalle parayi oder. ikincisi, 12 Agustos 2003 te cikan kanun bizi bagliyor; Bakanlar Kurulunun kararini bekliyoruz diyebilir. ucuncusu de, cevap vermez. Her halukarda, TMSF kanuni sure icinde cevap vermezse veya herhangi bir cevap verirse, imarzedelere adli yargida mahkeme acma hakki dogar.imarzedeler, adli mahkemelere muracaat ederek herhangi bir sigorta sirketinden farki olmayan TMSF nin paralarini odemesini isterler. Mahkemelerden, eger siyasi bir baski olmazsa,imarzedelerin lehine bir karar cikma ihtimali de gayet kuvvetlidir. Yukaridaki alternatiflerden bir tanesinin de Bakanlar Kurulunun, 12 Agustos 2003 te cikan kanuna dayanarak bir odeme plani uzerinde karar vermesi oldugunu soylemistim. Burada da, Sayin Cumhurbaskanimiz devreye girebilir. Sayin Cumhurbaskani bir taraftan 12 Agustos 2003 te cikan kanunu BDDK-TMSF nin ozerkligini bozdugu, diger taraftan da bir sigorta sirketi olan TMSF nin odemeleri pesin ve tam yapmasi gerektigi gerekceleriyle Hukumetin bu kararnamesinii mzalamayabilir ve TMSF nin,imarzedelerin problemlerini halletmek uzere yardimci olabilir. Dolayisiyla imarzedelerin bu konuyu Sayin Cumhurbaskaninin dikkatine goturmesinde de fayda oldugu kanaatindeyim. Bir cagrimiz da Uzan Grubu na... Evet, borclari odemesi gereken mercii TMSF. Buna mukabil sizin de 10-11 katrilyon civarinda maliniza tedbir konuldu. Sizden de bugune kadar hukuki bazda hicbir aciklama gelmedi. BDDK nin iddia ettigi 7.5 katrilyonluk mevduatile, faiziyle birlikte 1 katrilyonluk Hazine Bonosu satisiniz var mi? Bu rakamlari teyit ediyor musunuz? Etmiyorsaniz size gore rakamlar nedir? Bu paralari odemek icin resmen teklif ettiginiz bir program var mi? Paralari TMSF ye mi, mudilere mi odeyeceksiniz? Evet, TMSF nin, BDDK nin, Hukumetin cok buyuk kusuru var. Peki sizin hic kusurunuz yok mu? Teklifiniz nedir? YAMAN TORUNER T.C. Merkez Bankasi Eski Baskani imar Bankasi mudilerinin anlatamadigi Bugunlerde imar Bankasi mudileri soku yasaniyor. Birakin, bankadan Devlet ic Borclanma Senedi (DiBS) alanlarin ugradiklari haksizliklari, mevduatlar bile odenemedi. Oysa, bundan onceki el koymalarda boyle sikintilar yasanmamisti. Bankacilik Duzenleme ve Denetleme Kurumu nun (BDDK) bankalara el koyma bicimleri cesitli. Sorunlarin cesitliligi ve oncekilerden farki da bundan kaynaklaniyor. Oysa, teoride, kisiler hangi banka ile calisirsa calissin ayni sonuclari elde etmeleri gerekiyor. BDDK nin bankalara el koyma bicimleri soyle: a) Bankalari devralmadan, yonetimlerini kontrol etme, b) Bankalari devralma ve sahiplerinin de yasalara aykiri islem yaptiklarini saptama, c) Bankalari devralma ama sahiplerinin yasalara aykiri islem yapmadigini kabul etme (Demirbank orneginde oldugu gibi), d) Bankalari devralmadan dogrudan tasfiye etme. iste sorunlar burada basliyor. Cunku, bir banka icin yukaridaki seceneklerin hangisinin uygulanacagina BDDK karar veriyor ama el konulan bankalarla islem yapanlar acisindan durum farkli. Dogal olarak, el konulan bankalarin sahipleri de farkli islemlere tabi tutuluyor. Banka sahiplerinin durumu ayrica ele alinabilir ama BDDK nin verdigi bir karar nedeniyle vatandasin farkli uygulamalarla karsilasmasi ciddi sikintilar yaratiyor. isin daha ilginci, yukaridaki a - b - c secenekleriyle karsilasan mudiler hicbir sey kaybetmezken, sadece d secenegi ile karsilasanlar cok sey kaybetmesi. Ustelik, a secenegi ile karsilasilmasi halinde el konulan bankadan off - shore hesaplar da cekilebiliyor. Sonucta, vatandas hangi banka ile calisacagi konusunda hicbir aydinlatma ile karsilasmadigi, kendisine tum bankalar iyidir denildigi halde, BDDK nin kararina gore hicbir sey kaybetmeyebiliyor veya her seyini kaybedebiliyor. a - b - c seceneklerine gore el konulan bankalardaki tum mudi ve kreditorlerin haklari korunuluyor. Bu seceneklere gore el konulan bankalara borc veren yerli yabanci butun bankalar da paralarini vadelerinde cekebiliyor. Ancak, d secenegine gore el konulmaksizin tasfiye edilmesine karar verilen bankalarda sadece tasarruf mevduati guvence altinda. Bu bankalarin mudilerine ait ticari mevduat, yerli yabanci bankalar mevduati ve saklamada bulunamayan DiBS ler odenmiyor. Ustelik, d secenegine konu olan imar Bankasi icin hukumet karar almasa idi, tasarruf mevduati da belli limit dahilinde odenecekti. Vatandas su konulari anlamakta ve anlatmakta gucluk cekiyor: 1) Neden simdiye kadar tum bankalara a - b - c siklarina gore el konuldu da, sira imar Bankasi na gelince farkli uygulama yapildi? 2) Haklarimiz ve kayip olasiliklarimiz bize neden zamaninda ve daha iyi anlatilamadi? 3) Varsa, imar Bankasi ndaki sahte kayitlarin sorumlusu biz miyiz? Bu bankayi denetleyenler sorumlu degil mi? 4) DiBS alma ve satma yetkisi oldugu bilinen bir bankadan devlet tahvili veya Hazine bonosu alanlar neden korunmuyor? 5) Garanti altindaki tasarruf mevduati icin bile DiBS verilecegi gundeme getirildi. Bu farkli uygulama neden? Aslinda, BDDK, b sikkina gore hicbir el koyma islemi yapmamaliydi. d sikkina gore yaptigi islemlerde de en azindan tasarruf mevduati musterisinin ve imar Bankasi ndan DiBS alanlarin haklari korunmali. imar Bankasi ndan Hazine bonosu veya devlet tahvili alan kisilerin magduriyeti mutlaka giderilmelidir. Aksi takdirde, Hazine nin vatandasa tahvil satma sistemine guven kalmaz. Bu konularda dolandiricilik varsa, Hazine bu zarari karsilayip, yaptigi masrafi iflas masasi ndan tahsil etmelidir. BDDK doviz mevduatlarina uyguladigi kuru, Bankaya el koydugu gunku kur olarak gormemelidir. Kur, ilan edilecek odeme gununun kuru olmalidir. Zeki Sayin, Ziraat ve Halk Bankalarinin Ortak Yonetim Kurulu Baskani  Kamu Bankalari Yonetim Kurulu Baskani Sayin, imar Bankasi yuzunden bankacilik sisteminin tohmet altinda kaldigini belirterek, Yakariyorum, suclulari bulun dedi. . imar Bankasi nda yasananlar nedeniyle butun bankalarin tohmet altinda kaldigini vurgulayan Sayin, imar Bankasi nda katrilyonluk cifte kayit ve sahte bono satisi tespit edildi. Bu durum bankacilik sistemini nasil etkiliyor? sorusuna imar Bankasi na el konulali aylar oldu. Halen ortada bir sey yok. Suclularin derhal ortaya cikartilmasini istiyorum. Benim bankamda, baska bankalarda tohmet altinda. Suclulari bulun diye yakariyorum. Bankalar Birligi ndeki arkadaslar agzini acamiyor. Eger bu is biraz daha uzarsa halk Acaba baska bankalarda olmayan bonolari satti mi, cifte kayit var mi diye dusunmeye baslayacak. Butun sistem risk altinda. Bankacilik sisteminin tohmet altinda oldugu sozu biraz agir degil mi? sorusuna Bu isin bir gun daha gecikmesine tahammulumuz yok. aylardir bu kisiler (Uzan Ailesi) araniyor ve bulunamiyor. Boyle sey olur mu? Bu insanlar neden daha once once tutuklanmadi. Ben bankama laf gelmesini istemiyorum. Devlet kurumlarinin gorevlerini ihmal ettigini mi ima ediyorsunuz? sorusuna Ben kimseyi suclamiyorum. Ama daha ilk gunden Bankacilik Duzenleme ve Denetleme Kurulu Baskani cikti; imar Bankasi nin ikinci bilgisayari varmis. cifte kayit var dedi. Basbakan da BDDK baskaninin sozu uzerine ayni aciklamayi yapti. Bunlar ilk gunden biliniyordu da hakimler savcilar neden harekete gecmedi? Anlasilan o ki hakim ve savcilari goreve davet etme asamasina geldiniz... sorusuna Tabii bunu soyluyorum. Hakimler ve savcilar, Delil noksani var diyebilirler. Ama bu durumda bir delille bin delil arasinda fark yok. Delilden giderek tutuklama her zaman uygulaniyor mu? Bir tane cifte kayit yakaladiginizda bu kisileri cagirip Ne yaptiniz kardesim diye sorulabilirdi. Ama yapilmadi. 160 - 170 kisi bir gunde istifa ediyor. Kimse, Ne oldu da istifa ediyorsun demiyor. Yonetim kurulu uyesi bile olsaniz, herseyinizle sorumlusunuz. simdi nasil bagirmazsiniz? diye cevap verdi. Bu iste bonozedeler hakli Sayin, imar Bankasi mudilerinin durumuna iliskin olarak, Vatandas olarak dusunuyorum. Halk bankalari devlet garantisi altinda diye biliyor. Dusunun bir bankaya gidip 10 milyar liralik hesap actiriyorsunuz. Defterinize bu rakam isleniyor. Sonra bankaya el konuluyor. Size de boyle bir hesabin yok deniyor. Bu iste bonozedelerde hakli dedi. BDDK ayrintili aciklama yapsin Sayin, Ziraat Bankasi nda bir kurus acik vermeleri durumunda, belgeleri tek tek inceleyerek acigi bulduklarini anlatti. Sekiz sene mufettislik yaptigini ifade eden Kamu Bankalari Ortak Yonetim Kurulu Baskani Zeki Sayin, Olmayan bonolarin satisinin saptanamamasina hayret ediyorum diye konustu Kamu Bankalari Ortak Yonetim Kurulu Baskani Zeki Sayin, BDDK dan, imar Bankasi ile ilgili bankalarin rencide olmayacagi ve halkin anlayabilecegi teferruatli aciklama bekledigini soyledi. imar Bankasi ndaki gelismeler nedeniyle sektorun tohmet altinda kaldigini savunan Zeki Sayin in, onceki gun de Basbakan Tayyip Erdogan ile gorusmesi, bu ziyaretin BDDK Baskani Engin Akcakoca ile ayni gune gelmesi soru isaretlerine yol acmisti. iki bankanin patronu imar Bankasi nin tam ortaya cikmayan durumunun sektoru tohmet altinda biraktigi aciklamasinin sektorun patronu olan BDDK nin tepkisine yol acip acmadigi sorusuna Sayin su yaniti verdi: Patron BDDK olabilir. Ben de iki bankanin basindayim. Bazi islemlerin gecikmesinden zarar goreceksem konusurum. Sayin, imar Bankasi ile ilgili durumun acikliga kavusmamasinin, mudilerin kafalarinda baska sorulara yol acabilecegini ve tertemiz bankalarin da olumsuz etkilenebilecegini soyledi. Ziraat Bankasi nda sekiz yil mufettislik yaptigini anlatan Sayin, sunlari soyledi: Bankadaki nakit degerlerin yani sira kiymetleri de tek tek sayar, tutanaga gecirirdik. Tahsil edilecek senetler uzerinde damga pulu eksigi varsa bunu dahi tespit ederdik ve o eksik pul tamamlattirilirdi. Hayret ediyorum nasil oluyor da bononun varligi ya da yoklugu teftis yapilirken tespit edilemiyor? Sayin, imar Bankasi na BDDK nin atadigi yonetim kurulu uyesinin, subelerde mevzuata aykiri islemden haberli olmasinin imkansiz oldugunun da altini cizdi. Bizim subelerde de suiistimal oluyor hem de trilyonluk. Ben bundan haberdar olamam, teftiste cikariliyor bunlar diyen Sayin, BDDK adina teftis yapan murakiplari elestirdi.